BARTIN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

Alzheimer hastalığı özellikle 65 yaşından sonra ortaya çıkan, bunamanın (demansın) izlendiği bir hastalıktır. Demans ya da halk arasındaki söylenişiyle bunama, günlük yaşam işlevlerinin sürdürülmesini engelleyen ilerleyici bir beyin hastalığıdır. Alzheimer bunama ile seyreden tüm hastalıkların %50-75’ini oluşturmaktadır. Bellek kaybı, günlük yaşamın gereksinimleriyle başa çıkabilme yeteneğinde azalma, algılamada, toplumsal davranışların düzenlenmesinde ve duygusal tepkilerin kontrolünde bozulma ve yanlış inançlar sık karşılaşılan belirtilerdir. Alzheimer hastalığının sıklığı yaş ile artmaktadır. 65 yaşından sonra Alzheimer’a yakalanma sıklığı her 10 kişide birken 85 yaşından sonra her iki kişiden bire yükselmektedir. Toplumun giderek yaşlanması nedeni ile önümüzdeki yıllarda Alzheimer’lı hastalarının sayısının çok daha fazla olacağına inanılmaktadır.Alzheimer hastalığının habercisi olabilecek başlıca 10 belirti bulunmaktadır.

1.Günlük yaşamı etkileyen unutkanlık:

İsimleri, telefon numaralarını ve randevuları ara sıra unutup daha sonra hatırlamak normal bir durumdur. Bu hastalıkta ise hastalar yakın geçmişteki olayları, isimleri ve telefon numaralarını daha sık unuturlar ve bir daha hatırlamazlar, aynı soruları tekrar tekrar sorarlar.

2.Günlük yaşam işlevlerini yapmada zorluk:

Telaşlı insanlar bazen yemeği fırında unutup yemek yandıktan sonra hatırlar. Alzheimer hastaları ise yemeği fırında unutmakla kalmaz, hazırladığını bile hatırlamayabilirler. Kendilerine bakmakta, uygun elbiseler seçmekte güçlük çekerler.

3.Kelime bulmada güçlük:

Hepimiz bazen kelime bulmakta zorluk çekeriz. Alzheimer hastaları çok basit bir kelimeyi bulamayabilirler ya da yerine uygun olmayan kelimeler kullanabilirler.

4.Zaman ve mekan karmaşası:

Hangi günde olduğumuzu ve nereye gideceğimizi bir an için unutmak doğaldır. Alzheimer hastaları günü, ayı, yılı unutabilir, her gün geçtikleri sokaklarda kaybolabilirler. Nerede olduklarını, oraya nasıl geldiklerini ya da evlerine nasıl gideceklerini bilemeyebilirler.

5.Yargı ve karara varmada güçlük:

Alzheimer hastaları olayları doğru yargılayıp, doğru sonuçlara gitmede, geleceği planlamakta güçlük çekebilirler.

6.Pratik düşünmede becerisinde güçlük:

Alzheimer hastaları ise pratik çözümler üretmede güçlük çekerler.

7.Sık kullanılan eşyaları yanlış yere koyma:

Cüzdan ya da anahtarımızı olağan dışı bir yere koyup sonra da aradığımız olur. Alzheimer hastaları ise eşyalarını olmadık yerlere, örneğin gözlüğü buzdolabına, koyabilirler.

8.Ruh hali ya da davranışlarda değişim:

Hepimiz zaman zaman üzgün ya da kaygılı olabiliriz. Alzheimer hastaları ise çok çabuk ağlayabilir, alıngan ya da sinirli hale gelebilir, içine kapanabilir, yanlış inançlar gösterebilir ve suçlayıcı olabilirler.

9.Kişilik değişimleri:

İnsanların kişilikleri yaşla birlikte bir miktar değişim gösterebilir. Alzheimer hastalarında bu değişim çok belirgindir. Şüpheci, inatçı, agresif (saldırgan) olabilirler.

10.Sorumluluktan kaçınma:

Zaman zaman ev işlerinden, iş ve toplumsal sorumluluklardan bıkıp yorulabiliriz. Bununla beraber, bu sorumluluklarla mücadele gücünü tekrar kazanırız. Alzheimer hastaları ise iş ve toplum yaşamında çok pasif hale gelebilir ve bu kalıcı olabilir.

1.EVRE:BAŞLANGIÇ EVRESİ

Belirtiler henüz farkedilir düzeyde değildir. Hastalar özellikle yakın zamana ait bilgileri hatırlamakta zorluk çeker. Zaman ve mekan tanımlamada zorluk çeker, zaman zaman kaybolur. İşinde verimliliği düşer. Bunların farkına varıp, sinirli, çekingen ve sıkıntılı bir ruh haline girebilir. Oysa yakınları, bütün bunların yaşlılıkta doğal olabileceğini düşünme yanılgısına düşerler.

2.EVRE:ORTA EVRE

Belirtiler artar, günlük yaşamı olumsuz şekilde etkilemeye başlar. Bellek kaybı arttığı için yakınlarının bile isimlerini unutur. Yıkanma, giyinme gibi günlük işleri kendi başına yapamaz. Para kullanmakta güçlük çeker, konuşması bozulur, hayaller görmeye, yanlış inançlara kapılmaya başlar.

3.EVRE: İLERİ EVRE

Artık tümüyle bağımlı hale gelir, bedensel bozukluklar da baş gösterir. Kendi kendine yemek yiyemez, yürüyemez, hatta idrar ve dışkısını kontrol edemez. Ailesini tanıyamaz ve belirgin davranış bozuklukları baş gösterir. Alzheimer hastalığı, yıllar içinde sinsice ilerleyerek hem hasta, hem de yakınları için ağır bir yük oluşturur.

Eğer bir kişide ifade edilen belirtiler ortaya çıkmışsa, vakit kaybetmeden, uzman bir hekim tarafından tetkik edilmelidir. Erken dönemde tanınması, hem tedavi hem de bazı pratik önlemlerle hastanın ve yakınlarının yaşam kalitesinin yüksek tutulmasını sağlayacaktır.

Alzheimer hastalığının sıkıntı verici belirtilerini (huzursuzluk, uykusuzluk, saldırganlık, vb.) azaltmakta faydalı olabilen bir dizi ilaç vardır. Ancak, tıbbi denetim altında verilmedikleri takdirde düzeltmeleri beklenen belirtileri kötüleştirebilir.

Genç yaşlardan başlayarak  her gün egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, hayvansal yağları az tüketmek, sigaradan uzak durmak, olumlu düşünmek, zihni aktif tutmak ve sosyalleşmek kişiyi Alzheimer hastalığından uzak tutar.