Ülkemizde
ve ilimizde 01 Aralık 2018 Dünya AIDS günü etkinlikleri teması
“Hayatın Akışında HIV Enfeksiyonu” olarak belirlenmiş olup,
doğumdan itibaren HIV enfeksiyonu ve HIV ile yaşamı konu
almaktadır.1988 yılından beri 30 yıldır Birleşmiş Milletler,
hükümetler ve sivil toplum örgütleri o yılın temasıyla ilgili
kampanyalar oluşturarak konuya dikkat çekmeye çalışmaktadır.2018
yılının teması ‘’Durumunu Bil (Know your status)’’ olarak
belirlenmiştir.
Müdürlüğüz
ve Bartın Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
(SHMYO) iş birliğinde üniversite konferans salonunda ‘HIV/AİDS’
Konferansı
gerçekleştirildi. Gerçekleştirilen
konferansta, HIV/AİDS hastalıklarına karşı alınabilecek
önlemler konuşuldu.Konferansta
HIV ve AİDS hakkında öğrencilere bilgi veren Bartın Merkez
Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Uzm. Dr. Ali Rıza Karakoyun,
“HIV ve AİDS’in günümüzde önemli bir sağlık sorunu olarak
karşımıza çıktığını söyledi.”
İl
Sağlık Müdürlüğümüz etik kurallar ve insan haklarını
gözeten yaklaşımlar doğrultusunda ve Sağlık Bakanlığımız
öneri ve uygulamalarını takip ederek, konunun tüm taraflarını
kapsayacak bir bakış açısı ile çalışmalarını, işbirliği
ve dayanışma içinde sürdürmeye devam etmektedir. Unutulmamalıdır
ki Hastalıklarla mücadelenin en etkin yolu korunmaktır.
HIV;
Human Immmunodeficiency Virus kelimelerinin baş harflerinden
oluşturulmuş, “İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü”
olarak adlandırılan bir hastalık etkenin adıdır. Virüs insan
bağışıklık hücrelerine nüfuz ederek bağışıklık sistemini
zayıflatır ve fırsatçı enfeksiyonların görülmesine neden
olur. HIV + (pozitif) olmak, kişinin vücudunda virüsün bulunması
anlamına gelmektedir. HIV bağışıklık sisteminin zayıflaması
ve fırsatçı enfeksiyonlara açık hale gelmesiyle karakterize bir
kronik enfeksiyondur. Kişi hiç bir hastalık belirtisi olmaksızın
uzun yıllar yaşamına devam edebilir.
AIDS; Acquired Immune Deficiency Syndrome kelimelerinin baş
harflerinden oluşturulmuştur. "Edinsel Bağışıklık
Yetmezliği Sendromu" olarak adlandırılan HIV tarafından
oluşturulan bir hastalıklar tablosudur. Bağışıklık
hücrelerinin yüksek düzeyde tahribatı sonucu fırsatçı
enfeksiyonların (bağışıklık sistemi yetersizlikleriyle ortaya
çıkan bakteriyel, viral, mantar enfeksiyonlarının) ilerleyerek
ciddi hastalık tabloları oluşturması durumudur. Erken tanı ve
gelişen tedavi koşulları ile HIV pozitif kişiler AIDS dönemine
geçmeden uzun yıllar yaşayabilmektedir.
HIV
Enfeksiyonun klinik tanımlaması yoktur. Tanı, HIV enfeksiyonunun
ortaya konmasında kullanılan laboratuvar kriterlerine dayanır. 18
ay ve büyük vakalar için; Bir tarama testi ile (ELISA v.b.)
tekrarlanan HIV pozitif seroloji bulgusunun doğrulama testlerinden
(Western Blot, RIBA, IFA) biri ile doğrulanması şeklindedir.
Ülkemizde
HIV/AIDS bildirimi zorunlu hastalıklar listesinde yer almakta olup
1985 yılındaki ilk vaka bildiriminden bu yana sürveyansı
yürütülmektedir. 1994'den beri bildirimler gizlilik şartlarına
uyularak vaka tespit edildiğinde en kısa sürede yapılmaktadır.
Bildirimi yapılan vakalar doğrulama testi zamanına göre Bulaşıcı
Hastalıklar Daire Bşkanlığında kayıt altına alınmakta ve
analizleri yapılmaktadır.
Dünya
Sağlık Örgütünün HIV/AIDS ile ilgili veri ve istatistik
bölümünde bildirdiğine göre; dünyada 2017 yılında 36,9 milyon
insan HIV ile yaşıyor, bu insanlardan 21,7 milyonu 2017 sonuna
kadar antiretroviral tedavi aldı. 2017 yılında dünyada 940 bin
kişi HIV/AIDS’e bağlı nedenlerle ölmüştür. Ülkemizde,
1985’ten 15 Mart 2018 tarihine kadar doğrulama testi pozitif
tespit edilerek bildirimi yapılan 16,233 HIV(+) kişi ve 1.651 AIDS
vakası vardır.
HIV
bulaşma yolları, HIV pozitif kişi ile korunmasız (kondomsuz) her
türlü cinsel ilişki, ortak kullanılan HIV enfekte enjektör, HIV
pozitif anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum sırasında ya da
doğum sonrasında emzirme ile ve enfekte kan ve kan ürünleriyle
bulaşabilmektedir. Ülkemizde 1987 yılından itibaren, her kan ve
kan ürününe gerekli testler yapıldıktan sonra hastaya
verilmektedir
HIV/AIDS
Kontrol Programı kapsamında anneden bebeğe HIV geçişinin sıfıra
indirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedefi desteklemek amacıyla;
doğumdan hemen önce tarama testi ile HIV pozitiflik tespit edilen
ve doğrulama testinin sonuçlanması için yeterli zamanı olmayan
hastalarda; anneye ve bebeğe antiviral koruyucu tedavinin bir an
önce başlanması ile anneden bebeğe HIV geçişi önlenerek HIV
pozitif bir anneden HIV negatif bir bebek doğabilmektedir. Bu
kapsamda, ilimizde perinatal HIV bulaşını önlemeye yönelik
uygulamalar ve vaka bildirimleri sürdürülmektedir.
HIV
enfeksiyonunda virüsü yok eden tedavi henüz yoktur ancak virüsün
çoğalmasını kontrol eden ilaçlar vardır. Bu ilaçlar,
hastalığın kesin tedavisini sağlamamakla birlikte bağışıklık
sisteminin zayıflamasını önlemekte ve AIDS tablosunun ortaya
çıkışını engellemektedir. HIV enfeksiyonu önlenebilir bir
hastalıktır. Korunma önlemleri tedaviden çok daha etkili ve
ucuzdur.
Dr. Dursun KOÇ
Bartın İl Sağlık Müdürü